ตราบใดที่มนุษย์ยังวนเวียนในวัฏฏสงสาร ต้องพบกับโลกธรรม คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ และความสุข หรือ เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา และทุกข์ มนุษย์ยังยิ้มออกเมื่อได้รับเสียงสรรเสริญ และ หน้าบูดบึ้งเมื่อใครนินทาว่าร้าย การทำดีเพื่อเอาหน้า หรือ ได้รับเสียงสรรเสริญตอบแทน เป็นพลังให้สร้างความดีอย่างหนึ่ง หากทำความดีจบลงมีคนเห็นคุณค่า ว่า นั่นคือความดี แล้วสรรเสริญเยินยอยกย่อง เป็นแรงยุให้ทำอย่างนั้นมากขึ้น แต่ในทางตรงกันข้าม แม้ตนเองรู้ว่าสิ่งที่ทำนั้นดีจริง แต่มีคนเห็นตรงกันข้ามว่า ไม่ดีมีข้อเสียอย่างนั้นอย่างนี้ ความไม่พอใจย่อมเกิดขึ้น จนบางครั้งคิดว่า ทำความดี ต้องดูสถานที่ ดูบุคคล ดูชุมชน อันทำดีแล้ว จะนำมาแต่ความชื่นใจฝ่ายเดียว ซึ่งจะเป็นพลังขับเคลื่อนให้รักการทำดียิ่งๆขึ้นไป

เมื่อหลวงพ่อพระพุทธวรญาณ(มงคล วิโรจโน) รับเข้าสังกัดวัดประยุรวงศาวาสแล้ว เสียงที่ท่านพระครูสังฆรักษ์สาครกราบเรียนหลวงพ่อเจ้าอาวาสว่า ดำแต่นอกในแผ้ว ผ่องเนื้อนพคุณ ยังดังก้องเสมอ นับเป็นคำชื่นชมของท่านพระครูฯต่อหน้าผู้ใหญ่และเป็นวลีเด็ดที่นำอาตมาเข้าอยู่วัดประยุรวงศาวาสได้ จึงคำนึงเสมอว่า เราจะทำความดีอะไรบ้าง ที่จะประจักษ์แก่หลวงพ่อเจ้าอาวาสว่า คนดำอย่างเราสามารถทำดีมีประโยชน์ไม่แพ้คนหล่อๆได้  ความคิดนี้มิได้เป็นความเคียดแค้นแต่ประการใด แต่เป็นความปรารถนาที่จะตอบแทนพระคุณที่ท่านรับเข้าอยู่วัดประยุรวงศาวาสเพื่อจะได้มีที่เรียน และพสูจน์ให้ท่านได้เห็นตามที่ท่านพระครูสังฆรักษ์สาคารได้กราบเรียนไว้จริงๆ

ก่อนโรงเรียนจะเปิดภาคเรียน อาตมาจะลงทำวัตรเช้าเย็นไม่ขาด เพราะการลงทำวัตรเช้าเย็นเป็นโอกาสหนึ่งที่หลวงพ่อเจ้าอาวาสได้เจอหน้า และวิธีการที่จะให้หลวงพ่อได้เจอหน้าบ่อยๆคือ ต้องรีบไปนั่งในพระอุโบสถก่อนหลวงพ่อเจ้าอาวาสลงมาทำวัตรทั้งเช้าและเย็น เพราะหลวงพ่อเจ้าอาวาสจะลงมาอุโบสถก่อนพระภิกษุสามเณรอื่นๆ ท่านจะมานั่งสมาธิระยะหนึ่งได้เวลาแล้วท่านจึงนำทำวัตร อาตมาจะต้องมานั่งทางเดินเข้าอุโบสถเพราะว่าเมื่อท่านเดินมาทางนั้นจะเจอเราพอดี

ตอนเช้าตรู่เรามาถึงเป็นคนแรก พอหลวงพ่อเดินผ่าน ท่านทักทุกครั้งว่า “สามเณรจรรยามาแล้วเหรอ”  เราพนมมือตอบรับท่านสั้นๆว่า “ครับผม” แล้วท่านก็ยิ้มให้เดินไปนั่งบนอาสนะประจำของท่าน เมื่อหลวงพ่อเจ้าอาวาสได้พบเห็นเราลงทำวัตรเช้าทำวัตรเย็นก่อนคนอื่นเป็นประจำ ท่านเริ่มชื่นชมว่า “สามเณรจรรยา ขยันจริงนะ” เจอคำสรรเสริญแล้วชื่นใจ เมื่อมาพิจารณาแล้วเข้าทางแห่งความดีที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า การทำความดีคือ การทำ การพูด หรือ การคิด ที่ตนเองไม่เดือดร้อน ผู้อื่นไม่เดือดร้อน ทั้งตนเองและผู้อื่นไม่เดือดร้อน บัณฑิตสรรเสริญ อาตมาก็ได้ทำความดีตามแนวทางนี้ ได้รับเสียงสรรเสริญจากบัณฑิต คือ หลวงพ่อเจ้าอาวาส ซึ่งถือว่า เป็นบัณฑิตเพราะท่านดำรงชีวิตด้วยปัญญาตลอดมาเป็นที่ประจักษ์

ถ้าเราจะพิจารณาว่าทำวัตรเช้าเย็นเป็นความดีอย่างไรจะพบว่า

1. การตั้งใจทำวัตรสวดมนต์เพื่อระลึกถึงพระพุทธคุณ พระธรรมคุณและพระสังฆคุณเป็นความดีทางใจ

2. การกราบพระพุทธปฏิมา องค์แทนพระพุทธเจ้าเป็นสื่อระลึกถึง พระมหากรุณาธิคุณ พระปัญญาคุณ และพระวิสุทธิคุณ เป็นการทำความดีทางกายและทางใจ

3. การกล่าวคำสวดพระพุทธคุณ พระธรรมคุณและพระสังฆคุณที่บัณฑิตทั้งหลายพิจารณาคัดกรองมาให้พระภิกษุสามเณรสวดกันนั้น เป็นการทำดีทางวาจา เป็นการกล่าววาจาที่บริสุทธิ์มาก ไม่มีคำหยาบ ไม่มีคำเท็จ ไม่มีคำส่อเสียด ไม่มีคำเพ้อเจ้อเจือปน มีแต่คำดี ไพเราะ เป็นประโยชน์ ใครได้กล่าวหรือได้ฟังแล้วมีแต่ความชื่นใจ

4. ได้ร่วมสร้างสามัคคี การอยู่ร่วมกันของพระภิกษุสามเณรนั้นเรียกว่า สังฆะ การทำวัตรสวดมนต์เช้าเย็นเป็นอปริหานิยธรรมอย่างหนึ่งคือ ประชุมพร้อมกันและเลิกพร้อมกัน เป็นธรรมะเพื่อความไม่เสื่อมแห่งสังฆะข้อต้นเลยทีเดียว

5. เป็นโอกาสได้พบได้กราบไหว้ พระผู้ใหญ่ได้บุญในข้ออปจายนมัย บุญสำเร็จด้วยความอ่อนน้อมถ่อมตน 

อาตมาได้เริ่มต้นสร้างความดีให้ผู้มีพระคุณคือหลวงพ่อเจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสได้ชื่นใจ ผ่านกิจกรรมการทำวัตรสวดมนต์ ซึ่งเป็นกิจวัตรประการหนึ่งของพระภิกษุสงฆ์ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตน ถ้าพระภิกษุสามเณรรูปใดไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนในประเทศไทย หรือในต่างประเทศ ถ้ามีความขยันทำวัตร ญาติโยมเห็นแล้วชื่นชมสรรเสริญ แต่ถ้าปล่อยปละละเลยไม่เห็นความสำคัญของการทำวัตร์เช้าเย็น ไปอยู่วัดไหนเจ้าอาวาสก็อึดอัดขัดใจ ประชาชนทั่วไปทราบข่าวอย่างนี้ก็พากันนินทา ว่า พระรูปนี้มีความรู้สูงเก่งทุกด้านแต่ไม่นิยมทำวัตรเช้าเย็น ดั่งเช่นปัจจุบันนี้พระรูปใดเป็นนักไลฟ์สดโด่งดังเป็นที่นิยม แต่สื่ออีกส่วนหนึ่งก็ตั้งคำถามว่า เอาแต่เล่นมือถือ สนใจโซเชียลมีเดีย เคยทำวัตรสวดมนต์เช้าเย็นไหม ทำวัตรสวดมนต์เป็นไหม

ปรากฏการณ์นี้แสดงให้เห็นว่า พระภิกษุสามเณรไม่ว่าในอดีตเมื่อ 43 ปีที่แล้ว หรือพระภิกษุสามเณรปัจจุบัน ถ้าไม่ให้ความสำคัญต่อการทำวัตรสวดมนต์แล้ว ย่อมได้รับคำตำหนิติเตียนจากพุทธศาสนิกชนผู้ติดตามพระภิกษุสามเณรโดยพิจารณาที่ข้อวัตรปฏิบัติที่เคยทำสืบต่อกันมา

ฉะนั้นข้อวัตรปฏิบัติใดที่พระภิกษุสามเณรพึงกระทำได้ ก็พึงกระทำเพราะทุกอย่างล้วนเป็นความดีตามหลักที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า ไม่เบียดเบียนตนเอง ไม่เบียดเบียนผู้อื่น ไม่เบียดเบียนทั้งตนเองและผู้อื่น และบัณฑิตทั้งหลายมีพระพุทธเจ้าเป็นต้นสรรเสริญ ครบถ้วนทุกประการ

วันที่ 22 พฤศจิกายน 2564 เวลา 4.22 น.

วัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า

รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา