เมื่อโรงเรียนเปิดก็ยังคงเข้าชั้นเรียนแบบตัวต่อตัว กับพระเดชพระคุณหลวงพ่อพระเทพวิสุทธาจารย์ (บุญชัย มหาวีโร ป.ธ. 9) สอนบาลีเปรียญธรรม 4 ประโยคภาคบ่าย
งานเต็มมือตลอดเวลา คิดถึงคำสอนหลวงพ่อปัญญานันทะเสมอว่า งานคือชีวิต ชีวิตคืองาน บันดาลสุข ทำงานให้สนุก เป็นสุขเมื่อทำงาน และหลวงพ่อพุทธทาสสอนว่า การทำงานคือการปฏิบัติธรรม พร้อมกันนี้ยังสอบพ.ม. ชุดสุดท้าย คือ วิชาภาษาอังกฤษได้ด้วย แต่พลังที่ได้เติมมากพอยังสู้ไหว ชีวิตที่เฉียดตายและใกล้เป็นบ้ากลับมาเป็นปกติด้วยอำนาจพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์จริงๆ
เมื่อออกพรรษาแล้วก็ขอลาครูบาอาจารย์ทุกท่านไปอยู่ประจำ ณ วัดชลประทานรังสฤษฎิ์ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี หลวงพ่อปัญญานันทะยังคงให้พักกุฏิที่เคยพักคราเลียแผลใจ ทุกเช้าเวลาตี 4 จะตื่นขึ้นมาร่วมทำวัตรสวดมนต์ กับคณะสงฆ์ บางวันก็ตื่นมาถวายความรู้ภาษาบาลี เปรียญธรรม 4 ประโยค แก่พระมหาสง่า สุภโร (ปัจจุบัน พระปัญญานันทมุนี เจ้าอาวาสวัดชลประทานรังสฤษฎิ์ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี) ถวายความรู้ภาษาบาลีบ้าง ร่วมทำวัตรสวดมนต์กับคณะสงฆ์และฟังโอวาทจากหลวงพ่อปัญญานันทะบ้าง กิจกรรมทุกอย่างล้วนทำให้ภูมิใจว่า ตื่นเช้าขึ้นมาแต่ละวัน ได้บำเพ็ญประโยชน์ตนและประโยชน์ผู้อื่นให้ถึงพร้อม
เวลา 5.30 น.เช้าตรู่ ออกบิณฑบาตหน้าวัด ได้อาหารเพียงชุดเดียว มีข้าวสุกและกับข้าวสักอย่างก็หยุดบิณฑบาตแค่นั้น แล้วนำมาฉันที่กุฏิ เวลาประมาณ 6.30-7.00 น. ออกเดินทางด้วยรถเมล์มายังวัดชนะสงครามเพื่อเรียนบาลีเปรียญธรรม 7 ประโยคกับ ดร.พระมหาสมศักดิ์ อุปสโม เปรียญธรรม 9 ประโยค (สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ วัดพิชัยญาติการาม) เรียนทั้งวิชาแปลไทยเป็นมคธ และแปลมคธเป็นไทย ท่านเก่งมาก สอนสนุก รู้สึกว่า ท่านทำบาลีที่ยากๆ ให้ง่ายขึ้น เพลิดเพลินกับการทำแบบฝึกหัด โดยเฉพาะแปลไทยเป็นมคธ อันเป็นยาขมหม้อใหญ่ท่านทำให้เพลิดเพลินกับการเรียนและการเตรียมตัวเสมอ
นอกจากนี้ท่านเป็นผู้มีความฝันปรารถนาที่จะให้การศึกษาภาษาบาลีรุ่งเรือง จนพระภิกษุสางสามารถสนทนาได้ ความฝันของท่านเป็นจริงในเวลาต่อมาเมื่อท่านได้สถาปนาสถาบันบาลีพุทธโฆษณ์ ขึ้นที่จังหวัดนครปฐม ปัจจุบันมีการเรียนการสอนถึงระดับปริญญาเอก เป็นอันว่าฝันของท่านเป็นจริงอย่างสมบูรณ์
อาตมาจำได้ว่า ก่อนสอบเปรียญ 7 ประโยคท่านอาจารย์ให้แต่งไทยเป็นมคธ อาตมาได้สามให้ แต่ถูกหักคะแนนประมาณ 6 คะแนน เมื่อนำมาทบทวนแล้วก็คิดว่าไม่น่าจะผิด นั่งรถเมล์กลับวัดชลประทานรังสฤฎิ์ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ก็รู้สึกฝังใจในประโยคนั้น จึงนำมาอ่านแล้วอ่านอีกว่าไม่น่าจะเผลอผิดจนได้ และวันที่สอบเปรียญธรรม 7 ประโยค วิชานี้ก็ออกมาตรงตามที่เคยฝึกไว้ เวลาเขียนข้อสอบก็ราบรื่นลื่นไหล เพราะดูไปหลายรอบจนฝังใจ และผลการสอบประกาศมาก็เป็นหนึ่งในผู้ที่สอบได้
เป็นอันว่า ชีวิตของมนุษย์ทุกคนรวมทั้งชีวิตอาตมา มีสอบตกแล้วก็สอบได้ ตามเหตุปัจจัยและกฎอิทัปปัจจยตา หากทำถูกต้องตามกฎของอิทัปปัจจยตา ย่อมหมดปัญหาและพ้นทุกข์ได้ หากทำผิดกฎของอิทัปปัจจยตาก็เกิดทุกข์ แต่จงนำความผิดมาเป็นครูบทเรียนแก้ไขปรับปรุงใหม่ทำหลายๆ ครั้งเมื่อเหตุปัจจัยถูกต้อง สอดคล้องกับหลักอิทัปปัจจยตาดีแล้ว ปัญหาทุกอย่างจะได้รับการแก้ไขจนไม่มีความทุกข์เหลืออยู่ในเรื่องนั้นๆ เลย
วันที่ 18 มิถุนายน 2565 เวลา 9.18 น.
วัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า
รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา